|
Elektrik zammını meşrulaştırmak için 'Türkiye, elektrikte en ucuz ülkeler liginde' tezi öne sürülüyor.
Fiyatların doğrudan karşılaştırması yapılarak öne sürülen ‘ucuzluk‘ tezi, gerçeğin üzerini örtüyor. Farklı ülkelerdeki mal veya hizmetlerin birbiriyle karşılaştırılabilmesi için kullanılması gereken satın alma gücü paritesine göre Guetemala, Dominik, Barbados gibi birkaç ülke dışında en pahalı elektrik Türkiye‘de... Özel santrallerin ürettiği pahalı elektriğe sübvansiyon uygulayan TEDAŞ, her yıl yüz milyonlarca dolar zarar ediyor. Elektrik mühendisleri çözümün zam yapmak olamayacağını vurguluyor. Devletin kendi santrallerinden daha ucuza elektrik ürettiğine dikkat çeken mühendisler, "Çözüm kamu yatırımlarında" diyor. Sulamada en pahalı elektriği kullanan ve icrayla boğuşan çiftçilerse ‘zam‘ lafını duymak istemiyor. Elektrik zammını meşrulaştırmak için söylenen, ‘Türkiye, elektrikte en ucuz ülkeler liginde‘ iddiası gerçeği yansıtmıyor Hükümetin olası elektrik zammı, "Türkiye şu anda elektrik fiyatlarında en ucuz ülkeler arasında" söylemiyle destekleniyor. Beş yıldır elektriğe hiç zam yapmayarak hükümetin bir rekora imza attığı övgüleri şu sözlerle sürdürülüyor: "Türkiye‘de konutlar için 10 cent olan elektriğin kilovat saat fiyatı, AB ülkelerinde 31 cent‘e kadar çıkıyor. Beş yıllık ‘yapay ucuzluk‘ dönemi sürdürülemez noktaya geldi, zam kapıda..." ‘Satın alma gücü paritesi‘ kullanıldığında ise Türkiye elektriği en pahalı kullanan ülkeler arasına giriyor. Ülkelerin fiyat düzeylerinin birbirinden farklı olması nedeniyle mal veya hizmetleri birbiriyle karşılaştırabilmek açısından satın alma gücü paritesinin kullanılması gerekiyor. Her ülkede fiyatları eşitleyen bir para çevirme olayı olan bu yöntem kullanıldığında sonuç şöyle çıkıyor: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri arasında Japonya, İtalya ve Lüksemburg‘dan sonra en pahalı elektriği Türkiye sanayisi ve vatandaşı kullanıyor. Bu yöntemi kullanmayan ve direk fiyat karşılaştırması yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Türkiye‘de konutlara satılan elektriğin kilovat saati vergiler dahil 10.2 cent, sanayide ise vergisiz fiyat 6.9 cent düzeyinde. Her iki tarifeye göre de Türkiye‘de elektrik fiyatı, AB ülkeleri içinde Bulgaristan, Letonya, Yunanistan, Litvanya ve Estonya dışındakilerin çok altında çıkıyor. Satın alma paritesine göre ise, üç OECD ülkesi ve Guetemala, Dominik, Barbados gibi ülkeler haricinde en pahalı elektrik Türkiye‘de... Özele aktarılan kaynaklar vatandaşın cebinden "Elektrik fiyatlarında bazı parametreler ‘dolar‘a bağlı. Dolar düşerken, elektriğe zam açıklanabilir mi?" diye soran Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Ankara Şubesi Başkanı Ramazan Pektaş şöyle yanıt veriyor: Onlar açıklasa bile, halkın vicdanına açıklayabileceklerini zannetmiyorum. Seçim dönemi bilbordlardaki "4.5 yıldır faturam aynı" afişlerini hatırlatan Pektaş, afişlerin gerçeği yansıtmadığını, zammın illa ki faturalara yansıtılan rakamlardan ibaret olmadığını vurguluyor. Dolaylı yöntemlerle tahsilat yönteminin elektrikte çokça yapıldığını söyleyen Pektaş şunları söylüyor: Örneğin birçok elektrik üreticisi şirkete Hazine üzerinden kaynak aktarılmış, ya da ödenmeyen kaynaklar ‘görev zararı‘ diye Hazine‘ye yansıtılmıştır. Hazine‘ye binen bu faturalar da bir şekilde vatandaşa yansıdı. Elektrik olmadı da ekmek, cep telefonu vergisi ya da başka ad altında oldu." Enerjide uzun süredir rakamla oynanmadığının doğru olduğunu fakat elektrik fiyatlarının fiktif olarak şişirilmesinin de bir gerçek olduğunu söyleyen Pektaş, özelleştirme yapmadan önce fiyatların artırılmak istendiğini kaydetti. Fiyat hesaplama yöntemindeki aldatıcılığa dikkat çeken Pektaş şunları söyledi: "Bir de yaptıkları, dünyanın çeşitli ülkeleri ile bizdeki elektrik fiyatlarını kıyaslamak. Gerçek fiyatın kıyaslaması bu rakamlar değildir. Örneğin Almanya‘da 10 cent, bizde de 10 cent olsun denirse bu gerçekçi olmaz. Gerçek kıyaslamanın asgari ücret üzerinden yapılması gerekir, ‘bir asgari ücrete kaç kilowatsaat elektrik düşüyor‘ diye. Elektrik bizde konutlarda 10, sanayide 7 cent. AB ortalaması ise 18 cent. Bizde daha ucuzmuş gibi görünüyor ama orada asgari ücret bizdekinin dört katı. Bunları göz ardı etmemek lazım." Zarar özel sektörden Özel üreticilerden aldığı elektriği, tüketiciye daha düşük fiyatla satan TEDAŞ‘ın yıllık zararı 650 milyon dolara ulaşıyor ve zam tartışmaları buradan gündeme getiriliyor. Pektaş özleştirme sürecine de itiraz ediyor: "Ayrıca enerji üretim ve dağıtımında özelleştirme çalışmaları, ‘halka karşı en büyük saldırılardan birisi‘ diye nitelendiriyoruz. Çünkü özelleştirilen her alanda fiyatlar zamanla yükseltiliyor. Kamu tekeli ortadan kaldırılıp yerini özel tekel alıyor. Bu, çok tehlikeli. Enerjide özelleştirmeler yoluyla yapılması planlanan parçalı yapı da çok tehlikeli, hiç olmaması gereken bir politika. Özelleştirilme durdurulmalı, özelleştirilen bütün enerji tesisleri de geri kamulaştırılmalıdır."
|
Tanıtım
ANKARA ŞUBE
YAZILI BASINDA ODAMIZ
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE YANGIN GÜVENLİĞİ BAŞLIKLI WEBINAR DÜZENLENDİ
