 |
Kapitalizm kendi ürettiği sanal âlemde yine kendi politikalarının ilerlemesine katkıda bulunanların önünü açarken, biz de kendi politikalarımızı hayata geçirebiliriz
Son aylarda inanılmaz ölçüde popülerleşen internetin dünya çapında sosyalleşme sitesi Facebook‘u yazının başlığında ‘olay‘ diye tanımlamamın bir sebebi var. Hatta birkaç sebebi var. Entelektüel bir gerekçelendirme isterseniz, olay sözcüğünün burada fenomen, ya da eskilerin deyişiyle ‘vaka1 sözcüğüne karşılık geldiğini söyleyebilirim.
Tabii yeni Türkçe‘deki ‘olay‘ eski Türkçe‘deki ‘vaka‘nın güncel karşılığı olmakla birlikte, vaka sözcüğünün içerdiği kadar derin bir anlam içermiyor ama ne yapalım... Zaten Facebook‘a ‘olay‘ dememin entelektüel olmayan gerekçesi de bir tür ‘dilde fakirlik‘ sorununa işaret ediyor. Bildiğiniz gibi, -ekranlardaki Avrupa Yakası dizisinde pek çok unsuru mükemmelen işlenen- popüler Türk burjuva-küçük burjuva kültüründe ‘olay‘ kelimesi çok geniş bir anlam skalasında kullanılıyor. Hadise, olgu, süreç, sorun... Hepsi ‘olay‘ diye adlandırılıyor. Türkiye‘de de ilkin burjuva, küçük burjuva çevrelerde yaygınlaşmaya başlayıp varoşlara doğru genişleyen -medyamızın sevdiği ifadeyle- ‘Facebook çılgınlığı‘ hakiki bir ‘olay‘! Marc Zuckerberg adlı ‘teknolojiden anlayan‘ bir Harvard Üniversitesi öğrencisinin, arkadaşlarıyla haberleşme ağı oluşturmak amacıyla Şubat 2004‘te kurduğu Facebook‘u bendeniz üniversiteyi ABD‘de okuyan kız kardeşi vasıtasıyla önceden tanıyordu.
Facebook‘un henüz dünyadaki popülaritesinin beşte birine, Türkiye‘deki popülaritesinin ise onda birine dahi sahip olmadığı zamanlardı. Kardeşim sürekli kucağında dizüstü bilgisayarı, bana çok da anlamlı gelmeyen şeyler yaparak -falancanın yeni fotoğraflarına bakmak, filancanın ‘duvar‘ına bir şeyler karalamak- saatlerini geçiriyordu. Gel zaman git zaman ‘yahu şu Facebook‘a bir de ben üye olayım‘ dedim. Geçen Ağustos‘un sonunda oldum da. Hemen ardından, Eylül ayı inanılmaz bir Facebook patlamasına sahne oldu Türkiye‘de -bundan elbette kendime pay çıkarmıyorum. Neticede hâlâ 250 arkadaşım var Facebook‘ta, naçizane katkım ne kadar popülerleştirmiş olabilir ki siteyi? 50 MİLYON ÜYELİ SİTE Tabii son tahlilde dünyanın bir parçası olan Türkiye‘de bu patlama yaşanırken, gezegenin geri kalanında da durum pek farklı değildi. Mesela İngiliz Times gazetesindeki bir yazıya göre İngiltere‘de Nisan 2007‘de 2,7 milyon Facebook kullanıcısı varken bu sayı 10 Ekim itibariyle 9 milyona varmış durumda -şüpheniz olmasın ki o günden bugüne çılgın artış sürmektedir-. Facebook‘un anavatanı ABD‘ye baktığımızda da benzer bir ‘genişleme‘ye tanık oluyoruz. İlk etapta ABD‘deki 882 üniversiteden 3 milyon 850 bin öğrencinin -toplam öğrenci sayısının yüzde 85‘iüyesi olduğu Facebook, 2 Eylül 2005‘te kapılarını lise öğrencilerine de açıyor -yalnızca Amerikan liselerine-.
Tabii bu ülkede 22 bin lise olduğu düşünülürse genişlemenin boyutu daha iyi anlaşılabilir.
Eylül 2006‘da ise bir e-mail adresine sahip olan herkes Facebook‘a üye olma hakkını elde ediyor. Peki, Ocak 2007‘den beri üye sayısı her hafta ortalama yüzde 3 artan Facebook‘un şu anda kaç kullanıcısı var dünyada? Sıkı durun tüm 50 milyon!
KAPİTALİZMİN SANAL AĞI
Tabii Facebook‘un bu denli palazlanmasıyla beraber kapitalizmin kuralları da işlemeye başlıyor. Dünyanın en çok ziyaret edilen internet sitelerinden Yahoo, Facebook‘u satın almak için 2006‘da Zuckerberg‘e 1 milyar dolar teklif ediyor ancak geri çevriliyor. Sitenin piyasa değeri gitgide artıyor ve dünyanın bir numaralı yazılım şirketi -daha doğrusu tekeli- Microsoft geçtiğimiz ay Facebook‘un yalnızca yüzde 1,6‘sını tam 240 milyon dolara satın alıyor. Ren de ‘aferin‘ diyorum Zuckerberg‘e sanki bana bir faydası varmış gibi, ‘iyi ki geçen yıl siteyi Yahoo‘ya satmamışsın‘. Çokuluslu devlerin iştahını kabartan Facebook aslında bizatihi büyük bir şirkete dönüşmüş durumda. Facebook‘un Kaliforniya ve New York‘ta iki bürosu ve 300‘den fazla çalışanı bulunuyor. Esasen özünde yabancılaştırma bulunan kapitalizmle, insan ilişkilerini sanallaştırarak yabancılaştıran Facebook arasında ilginç bir paralellik bulunuyor. Bizatihi şirkete dönüşmüş Facebook ‘uygun‘ fiyat teklifini aldığı zaman çok uluslu bir şirkete satılarak büyük balık tarafından ham yapılacak: Bir yandan girişimci ve zeki kurucusunu zengin etmeye hazırlanıyor Facebook, diğer yandan ise sermayenin artan tekelleşme eğilimine, örneklerden bir örnek daha teşkil etmeye hazırlanıyor.
Facebook‘un insan ilişkilerinde yol açtığı yabancılaşma, yabana atılmayacak bir sorun... Times gazetesinde okuyorum. Facebook‘ta kendisini arkadaş listelerine eklemek isteyen eski sevgililerine ‘ayıp olmasın‘ diye onay veren 27 yaşındaki bir kadın yaşadığı sorunları anlatıyor.
Eski, sevgililerden gelen mesajların internet ortamındaki iletişimin sağlıksızlığı yüzünden kocasında yanlış anlamalara yol açması ve bu kişilerin sayfalarına ekleyiverdiği ancak ne kendisinin ne de kocasının görmek istediği ‘eski fotoğraflar‘a müdahale şansının bulunmamasından dolayı, genç kadın Facebook üyeliğini iptal etmeye karar veriyor. ‘Aksi takdirde kocamla yaşadığım tartışmalar kritik bir boyuta taşınacaktı‘ diyor. Aynı yazıda görüş bildiren uzman bir psikolog da internet ‘iletişimi‘nin sıkıntılarına değiniyor. ‘Ses tonu, yüz ifadesi ve vücut dilinin olmadığı bu ortam yanlış anlaşılmalara müsait‘ diyor ve ekliyor: ‘Kimi zaman esprili bir şey yazıyorsunuz ama karşınızdaki ciddiye alıyor. Kimi zaman da hiç öyle bir niyetiniz olmadığı halde yazdığınız şey agresif bulunabiliyor‘.
BAŞKA BİR İNTERNET MÜMKÜN
Dar anlamda Facebook‘un ve geniş anlamda ‘internet iletişimi‘nin sebep olduğu daha tehlikeli bir yabancılaşma hâliyse, sanallığın gerçeğin yerini alması. En nihayetinde bir iletişim aracı olması gereken internetin bizatihi amaca dönüşmesi, insanların konuşmaz görüşmez olması... Ancak tüm bu risklere bakıp da internet iletişiminden geride durmak, bir tür ‘gericilik‘ten farksız olacaktır. ‘Başka bir dünya mümkün‘ diyenler zaten ‘başka bir internet de mümkün‘ diyorlar bir süredir.
Mesela Facebook‘ta siyasi içerikli gruplar kuruluyor, Kaz Dağları‘ndaki çevre katliamına karşı örgü deniliyor, ‘Kenan Evren yargılansın‘ türü kampanyalar düzenleniyor.
Kısa süre önce; son PKK saldırısı, yoğunlaşan askeri operasyonlar ve Kuzey Irak tartışmaları sonucu Facebook‘ta da kabaran milliyetçiliğe karşı binlerce insan ‘barış hemen şimdi‘ adlı gruplarda bir araya geldi.
Yapılacak bir şey daha var şimdi; o binlerce insanın sanal rehavete kapılmaması ve meydanlarda da bir araya gelmesi.
|
|
|
Tanıtım
ANKARA ŞUBE
BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE YANGIN GÜVENLİĞİ BAŞLIKLI WEBINAR DÜZENLENDİ
