Yönetmelik bu haliyle zaten Yapı Denetim Şirketlerini, yapı denetim bedellerini belirleyerek korumaktayken, yapı denetçilerinin ücretlerine ve özlük haklarına ve bu hakların korunmasına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Yapı Denetçisi ile Yapı Denetim Şirketi arasında bir sözleşmeden bahsedilmekte ancak bunun da içi doldurulmamaktadır. Minha yoluyla denetçilerin iş yükünün arttırılmasına ve böylelikle Denetim Şirketlerinin maliyetleri düşürmesine olanak veren bir düzenleme yapılmıştır.
Yapı denetimi konusunda iktidarlar, başından beri kamusal denetim ve sağlıklı bina üretilmesini değil, bir takım rant çevrelerinin buradan beslenmesini temel hedef olarak benimsemişlerdir. Denetimsizliğin temel nedeni olarak rant ilişkilerinin tekniğin önüne geçmesi olduğunu yıllardır dile getirmekteyiz. 17 Ağustos ve 12 Kasım depremleri gerekçe gösterilerek Yapı Denetimi kavramının gündeme getirilmesinin ardından önce 595 Sayılı KHK çıkartılarak, daha sonra da bu KHK iptal edilerek 4708 Sayılı Yasa çıkartılarak 2001 yılında 19 ilde yürürlüğe sokulmuştur. Son olarak 5.2.2008 tarihinde yönetmelik değişikliği yapılmış ancak bu alandaki sorunlara çözüm bulunmamış, TMMOB‘un devre dışı kalması doğrultusundaki eski yaklaşım sürdürülmüştür TMMOB ve bağlı Oda‘ların yapmak istediği kamusal denetimin engellenmesi sonucunda kaynak israfı ve niteliksiz yapı üretimi gibi çok önemli sorunlar gündeme gelmektedir. 3194 Sayılı İmar Kanunu içinde yer alan Teknik Uygulama Sorumluluğu (TUS) konusunda direnç gösteren Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Yerel Yönetimler Yapı Denetimi yasası ve yönetmeliğinin uygulanması konusunda adeta yarış içindedirler. Bu kapsamda Yapı Denetim Şirketleri de oluşturdukları lobi faaliyetleri ile rant alanlarını büyütmek istemektedirler. Denetim adı altında Denetimsizlik Sürdürülüyor! Yeni yapılan yönetmelik değişikliği ile İdarenin görev ve sorumluluklarının belirlenmesi, yapı izin belgesi olmaksızın kullanıma açılmaması, ikamet edilen il içinde sorumluluk üstlenilmesi gibi olumlu değişiklikler bulunmakla birlikte hâlâ yapı denetimine rant alanı olarak bakılması, farklı disiplinlerin sorumluluklarının birleştirilmesi, minha yöntemi ve yapı denetiminde tekelleşmenin önünün açması gibi ciddi olumsuzlukları da barındırmaktadır. Her ne kadar Yapı Denetim Şirketlerinin sorumluluk üstlenebilecekleri yapı alanı 360.000 m²‘ye düşürülse de, pratikte hakediş yapılan alanların sorumluluktan minha ile düşürülmesi sonucunda şirketler eskisinden daha fazla yapı alanı sorumluluğunu alabileceklerdir. Aynı hesaplama yapı denetçisi için de geçerli olduğu için, denetçiler de daha fazla yapı alanının denetlemesini yapmak zorunda kalacaklardır. Yönetmelik bu haliyle zaten Yapı Denetim Şirketlerini, yapı denetim bedellerini belirleyerek korumaktayken, yapı denetçilerinin ücretlerine ve özlük haklarına ve bu hakların korunmasına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Yapı Denetçisi ile Yapı Denetim Şirketi arasında bir sözleşmeden bahsedilmekte ancak bunun da içi doldurulmamaktadır. Minha yoluyla denetçilerin iş yükünün arttırılmasına ve böylelikle Denetim Şirketlerinin maliyetleri düşürmesine olanak veren bir düzenleme yapılmıştır. Şantiye şefi konusunda yapılan düzenleme, yardımcı kontrol elemanı olarak fen adamları tanımlanmış olması mühendis veya mimar olan şantiye şeflerinin fen adamları tarafından denetlemesinin önü açacaktır. Bu da açıktır ki bir yetki kargaşasına yol açabilecektir. Bunun dışında yapı üretimi sırasındaki her uygulamadan bütün yapı denetçileri sorumlu tutularak, farklı disiplinlerdeki aksaklıklardan da bütün denetçiler sorumlu tutulacaklardır. Birçok düzenleme ve değişiklik sırasında göz ardı edilen TMMOB bu yönetmelik düzenlemesi esnasında da yok sayılmıştır. Oysaki bu ülkenin mimar ve mühendislerinin örgütü TMMOB, yapı denetiminin kamu adına yapılmasını yıllardır savunmaktadır. Kamunun haklarını ve çıkarlarını savunan TMMOB‘u görmezden gelenlerin bu hatalarından bir an önce dönmesi gerekmektedir. TMMOB‘un iradi gücü ile Yapı Denetçilerinin gücü bir araya getirilerek kamu adına denetim yapılması mücadelesini hep birlikte sürdürelim. TMMOB EMO Ankara Şubesi 18. Dönem Yönetim Kurulu
|