· ŞUBE Giriş Sayfası

 BURSA ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 BALIKESİR   BURSA   ÇANAKKALE   YALOVA 
 

EMO Bursa Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 118

Tüm Sayılar

YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Yönetim Kurulu Başkanımız Erdal AKTUĞ'un 04.03.2007 tarihli Kent Gazetesi Köşe Yazısı
 

Aylardır, özellikle 1 Temmuz sürecinden sonra enerji fiyatlarının pahalı oluşu ve bu pahalılığın nedenlerinden biri olduğu iddia edilen TRT‘nin elektrik faturalarından aldığı payın kaldırılmasının gerektiği ile ilgili tartışmalar izledik. Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) ile istediğini alanlar biraz daha kâr etmek için, kârlarına kâr katmak için şimdi de TRT payının sözüm ona AB istedi diye kaldırılmasını istiyorlar.
Sermaye çevrelerinin, değişik basın ve TV kuruluşlarının bu yönde yaptıkları çalışmalar sonuçsuz kalmadı gibi gözüküyor. AB istedi diye bir de güzel bir kılıf bulup TRT‘nin elektrik fiyatlarındaki yüzde 2‘lik gelir payı iptal edilerek yerine konutlarda kullanılan elektriğe yüzde 1, sanayide kullanılan elektriğe ise yüzde 0,5 ÖTV uygulanmak isteniyor. Ne değişti yüzde 0,5 tüketici kâr mı edecek? Tabiî ki etmeyecek.  Bu tartışmalar ve elektrik fiyatlarının yüksekliğinden TRT payını sorumlu tutmak gerçekte bir aldatmacadır. Ne TRT fiyat yüksekliğinden sorumludur, ne de bu payın düşürülmesiyle ya da kaldırılmasıyla elektrik fiyatları ucuzlayacaktır.
Nitekim Mart 2003‘te TRT‘nin payı yüzde 3,5‘ten yüzde 2‘ye düşürüldükten sonra elektrik ucuzlamamıştır. Aynı bahaneler 2003 yılında da söyleniyordu. Ama yıl 2007 oran yüzde 2 ye düştü ne oldu elektrik ucuzladı mı?  Tam tersine, son günlerde elektriğe yüzde 9,4‘lük zam konuşuluyor. Artık zammın kaçınılmaz olduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı‘nca sık sık dillendirilmeye başlandı.
O zamanlar da aslında tüm iddiaların aksine fiyatların düşmeyeceği, tam tersine artacağı yetkililer, sektörü izleyenler ve EMO tarafından biliniyordu. Ancak kamuoyu yanıltıldı ve bu arada TRT‘ye gözünü diken sermaye çevreleri, dağıtım şebekelerinin özelleştirilmesi planına bel bağlayan kesimlerin işbirliğiyle ve 1 Temmuz‘un aktörlerinden otoprodüktörlerin de baskılarıyla suçlu yine TRT oldu.
NEDEN TRT?
İlk ele alınan ve tüm medya tarafından tartışılan yine TRT‘nin yüzde 2‘lik payı oldu. TRT‘nin siyasetçiler tarafından denetlendiği, rekabete girmediği için tek tip yayın yaptığı belirtiliyor. Komik olan, önerdikleri elektrik payının kaldırılması ya da düşürülmesiyle TRT‘nin siyasetçiler tarafından daha fazla denetlenecek olmasıdır. Mali özerkliği olmayan bir TRT, mevcut bağımsızlığını dahi koruyamaz. TRT‘nin tarafsız yayıncılık yapması isteniyorsa gerçekten özerk olmasını sağlayacak mali ve idari düzenlemeler yapılmalıdır.
Gelişmiş pek çok ülkede kamu yayıncılığını korumak için, bu tür kurumlara bütçeden ya da değişik yollarla gelir aktarılmaktadır. Çünkü neredeyse tüm ülkelerde kitle iletişim araçları tekelleşmekte olduğu için halkın haber ve bilgi edinme özgürlüğü tehlikeye girmektedir.
TRT‘yi eleştiren medya kuruluşlarının yayınlarını incelediğimizde ise asıl tektipleşmenin onlarda olduğunu görmekteyiz. Birbirlerinden farkı kalmamıştır ve medya gücünü siyasi iktidarlardan istediklerini elde etmek için kullanmaktadırlar. TRT, her şeye rağmen, iletişim alanına sürekli yetkin kadro yetiştirmesiyle, diğer TV‘lerde gösterilmeyen belgesel, eğitim  programları, kaliteli yerli dizileri, haber ve müzik programlarıyla büyük bir açığı kapatmaktadır. TRT‘nin arkasında hiçbir sermaye grubu, holding ya da banka yoktur. TRT‘nin tek finans kaynağı zorunlu olarak kamudur çünkü TRT kamu hizmeti üretmektedir. Esas istenen başkadır.
Bilindiği gibi, kamunun elinde olan dağıtım hizmetinin özelleştirilmesi ve bölgelere ayrılması planlanmaktaydı. Bu uygulama şu anda iptal edilmiştir ve ne olacağı belirsizdir. Ancak, o dönemde, yasa gereği, elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaretini yapan kurum ya da kuruluşları, tüketime sunulan enerji miktarının net birim fiyatla çarpımından elde edilecek tutarın yüzde 2 oranındaki miktarını TRT payı olarak bu kuruma aktarmak zorunda kalacaklardı.
Bu ise dağıtım şebekelerinin özelleştirilmesi planına bel bağlayan sermaye kesiminin girdilerinden yüzde 2 azalması anlamı taşımaktadır. Gürültü bu noktada koparılmıştır ve TRT payının elektrik fiyatlarını arttırdığı şeklindeki tartışmayla kamuoyu aldatılmıştır. Kamu kendi santrallarında (hidrolik+termik) 2.5-4 cente ürettiği elektriği Yap İşlet (Yİ) ve Yap İşlet ve Devret (YİD) projelerinden zorunlu sözleşmelerle 8-16 cente satın almak zorunda bırakılmıştır. Böylelikle kamunun ortalama maliyeti 5 centin üzerine çıkmaktadır.
5 cente mal  edilen elektriğin diğer işletme giderleri de düşünülürse, Kurum ancak 10 cente normal faaliyetini sürdürebilir. Bunun da maliyeti yılda 2,2 milyar dolardır, yani Yİ-YİD‘lere yılda fazladan ödenen para bu kadardır. Bu sözleşmelerin normal hale getirilmesi yerine "TRT payını keserek ucuzluk yaratacağız" diyenler gerçeği gizlemektedirler.
Bakanlığın ve EPDK‘nın fiyatlar konusunda başlatmış olduğu tartışma, sondan başa doğru bir tartışmadır, ve bütünüyle yanlıştır! Çünkü elektrik fiyatlarının yüksekliği, bugüne kadar iktidara gelen hiçbir partinin değiştirmediği -ancak en belirgin temsilciliğini yıllar boyu ANAP‘ta bulan- bir siyasal tercihin sonucudur.
Bu tercih değiştirilmedikçe sonuç değişmeyecektir. Hükümet, son dönemlerde enerji tablosu üzerine, EMO‘nun ve sektörde örgütlü sendikaların yıllardır dile getirdiği gerçekleri kabullenmiş gözükse de, sorunun nedenlerini ortadan kaldırmaya çalışmadan sonuçları tartışmaktadır. Üstelik de özelleştirme programına sadık kalacağını sık sık belirtmektedir.
TRT bir an önce mali ve idari özerkliğe kavuşturulmalı, etkin, kaliteli ve tarafsız bir kamu yayıncılığının önündeki her türlü engel ortadan kaldırılmalıdır.